Mamografi Nedir? Mamografi Nasıl Çekilir?

Mamografi Nedir? Erken Tanıda Hayati Bir Araç

Mamografi, meme dokusunun düşük doz X‑ışınları ile görüntülenmesini sağlayan özel bir radyolojik inceleme yöntemidir. Meme kanseri başta olmak üzere kist, kitle, mikrokalsifikasyon (kireçlenme) gibi değişiklikleri henüz elle hissedilemeden tespit etmeye yardımcı olur. Böylece tedaviye erken başlanarak başarı oranı önemli ölçüde yükselir. Uzmanlar, özellikle 40 yaş ve üzeri kadınların mamografiyi yılda bir kez yaptırmasını öneriyor.

Mamografi Neden Yapılır?

Mamografi, sadece kanser taramasında değil, birçok meme rahatsızlığının erken tespiti için kullanılır:

• Meme kanseri
• Fibrokistik değişiklikler
• Meme kistleri
• Yağ nekrozu
• Mikrokalsifikasyonlar
• Meme dokusunda asimetri

Erken tanı; yaşam süresini uzatmakta ve tedavi şansını artırmaktadır.

Mamografi Nasıl Çekilir? 6 Adımda Süreç

1. Hazırlık: İşlem öncesinde deodorant, parfüm veya krem kullanılmamalıdır; görüntüye leke bırakabilir. Hastadan üst giysisini çıkarması ve önlük giymesi istenir.
2. Pozisyon Alma: Meme, radyoloji teknikerinin yönlendirmesiyle cihazın iki plakası arasına yerleştirilir.
3. Görünüm Alma: Her iki meme için önden (CC) ve yandan (MLO) toplam 4 görüntü elde edilir.
4. Sıkıştırma: Meme birkaç saniyeliğine hafifçe sıkıştırılır. Bu sayede net görüntüleme ve düşük radyasyon dozu sağlanır.
5. Görüntüleme: İşlem genellikle 10–15 dakikada tamamlanır; hasta hemen normal hayata dönebilir.
6. Değerlendirme: Görüntüler radyologlar tarafından BI‑RADS sistemine göre raporlanır ve sonuç genellikle aynı gün açıklanır.

Mamografi Acı Verir mi?

Rahatsızlık hissi kişiden kişiye değişir. Bazı kadınlar hafif bir baskı, bazıları kısa süreli ağrı hissedebilir. Bu durum geçicidir. Adet dönemi öncesi çekim, memelerde hassaslık nedeniyle daha rahatsız edici olabilir. Bu yüzden memeler daha az hassas olduğundan adet sonrası ilk hafta tercih edilir.

Kimler Mamografi Çektirmeli ve Ne Sıklıkta?

Tıbbi öneriler şu şekildedir:

• 40–49 yaş arası: Her 1–2 yılda bir mamografi
• 50 yaş ve üzeri: Yılda bir kez
• Yüksek riskli bireyler (aile öyküsü, daha önce şüpheli bulgu): Doktor önerisine göre daha erken yaşta ve daha sık

Annede, kız kardeşte veya başka birinci derece akrabada meme kanseri varsa, tarama yaşı 30’lu yaşlara çekilebilir.

Mamografi Ne Zaman Yapılmalı?

Mamografi genellikle adet bitiminden sonraki 5–10 günlük dönemde çekilmelidir. Bu zaman diliminde meme hassasiyeti azaldığı için hem konfor artar hem de görüntü kalitesi yükselir.

Ayrıca şu durumlarda da mutlaka mamografi gerekir:

• Memede ele gelen kitle
• Meme başında anormal akıntı
• Meme görünümünde değişim
• Ailede meme kanseri öyküsü
• Daha önce anormal mamografi sonucu

Dijital Mamografi ve 3D Tomosentez Avantajları

• Dijital mamografi: Radyasyon dozunu daha da düşürür, görüntüleri bilgisayar ortamında net şekilde inceleme imkânı tanır.
• 3D Tomosentez: Yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda üç boyutlu görüntüleme sağlar; gizli lezyonların tespitinde hassasiyeti artırır.

Mamografi Sonuçları: BI‑RADS Sistemi

BI‑RADS: Meme görüntüleme sonuçlarını kategorize eden sistemdir:

KategoriAçıklama0 | Ek görüntü/test gerekebilir
1 | Normal
2 | İyi huylu bulgular
3 | Muhtemelen iyi huylu – takip önerilir
4 | Şüpheli – biyopsi önerilebilir
5 | Yüksek olasılıkla kötü huylu
6 | Kanser tanısı konmuş

BI‑RADS 3 veya üzeri olduğunda genellikle ultrason, MR veya biyopsi önerilir.

Mamografi Zararlı mı?

Kullanılan X‑ışını dozu oldukça düşüktür ve yıllık mamografinin riskten çok fayda sağladığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Kanser yapıcı etkisi yok denecek kadar azdır. Erken tanının sağladığı avantaj göz önüne alındığında mamografi güvenli ve etkili bir tarama yöntemidir.

Sık Sorulan Sorular

• Mamografi her yıl yapılmalı mı?
  Evet; 40 yaş sonrası yılda bir önerilir. Risk yüksekse doktor farklı sıklık önerebilir.
• Mamografi ne kadar sürer?
  Çekim yaklaşık 10–15 dakika sürer; hazırlıkla toplamda 20 dakika içinde tamamlanır.
• Adetliyken mamografi çektirsek olur mu?
  Teknik olarak mümkün olsa da rahatsızlık yaşanabilir. Adet sonrası 5–10 gün daha uygun bir dönemdir.
• Mamografi kanser yapar mı?
  Hayır. Radyasyon dozu çok düşüktür ve sağlık açısından risk taşımaz.

Mamografi Hayat Kurtarır

Mamografi, meme kanserinin erken teşhisinde en güçlü araçlardan biridir. Tarama hiçbir belirti olmasa dahi fark edilmesini sağlar. Her yıl birkaç dakika ayırarak yaptırılan mamografi, sağlığınızı korumada büyük bir adım olabilir.

Unutmayın: Erken tanı hayat kurtarır. Sağlığınıza önem verin, kontrollerinizi aksatmayın ve hayatınızın temelini bugün atın!